Budowniczy katedr

Autor Sebastian Książkiewicz

W 2016 roku w Nowym Jorku, w okolicach WTC, otwarto imponującą budowlę stacji przesiadkowej autorstwa Santiago Calatravy. Postanowiliśmy przyjrzeć się osobie architekta, który rzeźbiąc w betonie i stali, wciąż stara się przechytrzyć grawitację.

Wydaje się, że Calatrava bardziej rzeźbi niż projektuje swoje dworce, mosty, budynki. Niewątpliwie jest to artysta nieprzeciętnej miary i swoim dorobkiem udowadniał już nie raz, że jak nikt inny skupia się na łączeniu dwóch rzeczy – architektury i rzeźby. Wyobraźni mógłby mu pozazdrościć niejeden architekt, jednak nie wszyscy są skłonni podzielać powszechną opinię o wielkości jego talentu. Wielu chce widzieć jego dokonania jako przykrywkę do przykrycia pustki ideowej jego projektów. Wzniosłość, pompatyczność i odciskanie swego ego na każdej konstrukcji, są wielokroć podnoszone podczas dyskusji nad kolejnymi realizacjami Santiago Calatravy. On sam niewiele sobie z tego robi, chociaż być może czasami chwila refleksji i autokrytyki pomogłaby temu architektowi wznieść się na nowy poziom i udoskonalić swój warsztat projektowy.

Głównym powodem krytyki, która jest kierowana pod jego adresem, nie jest jednak wcale „katedryczność” i monumentalność, a raczej brak wyobraźni inżynierskiej. Tej artystycznej nikt nie kwestionuje, jednak w zawodzie architekta nie wystarczy kierować się wyłącznie wybujałymi ambicjami pokazaniu światu, na co kogo stać. Wyobraźnia w zasadzie nie ma granic i jej kres zależy wyłącznie od ograniczeń danego człowieka. Rzeźbienie w betonie, stali i szkle wciąż ma swoje granice, których przekraczać się nie powinno. Główny argument to bezpieczeństwo – żadna wizja nie jest warta ryzyka niestabilności i w ostateczności katastrofy budowlanej. Drugą ważną kwestią jest aspekt finansowy. Nie zawsze da się zbudować to co się narysuje. Teoria zderza się z pragmatycznym rozporządzaniem budżetem, szczególnie gdy w grę wchodzą pieniądze publiczne. Nie każdy pomysł wart jest nawet najbardziej fantazyjnych pomysłów.